Sự khác biệt giữa Gas R22 và Gas R410A

Trên thị trường hiện tồn tại song song 3 loại gas dành cho máy lạnh là R22, R410A và R32. Trong 1 bài viết trước đây mình đã có sự so sánh sơ qua về 3 loại gas này. Bài viết này mình sẽ đi sâu vào sự khác biệt giữa 2 loại gas phổ biến nhất là R22 và R410A.

 Điểm giống và khác nhau giữa Gas R22 và Gas R410A

Giống nhau

Xét về mặc cơ bản, thì cả 2 loại gas này đều có độ lạnh và chức năng như nhau, đều thích hợp với nhiều dòng máy điều hòa. Loại gas thay thế R410A có đặc điểm hóa học tương tự như đặc điểm của Gas R22 là ít độc hại, không cháy và hóa tính ổn định. Máy lạnh dùng gas R410A, phần lớn các thao tác đều giống như khi lắp đặt máy dùng gas R22.

Khác nhau

Theo hiệp định KYOTO tháng 12/1997, các nước phát triến phải giảm thiểu hiệu ứng phá hủy tầng Ozon để bảo vệ môi trường. Chính vì đáp ứng yêu cầu này nên gas R410A đã được phát minh ra để thay thế cho gas R22 sử dụng cho máy điều hòa, đáp ứng được yêu cầu bảo vệ môi trường. Cũng theo hiệp định này thì thời hạn lệnh cấm sử dụng gas R22 có hiệu lực tại các nước đang phát triển như Việt Nam là năm 2045.

Gas R410A khác với gas R22 là gas R410A có môi chất bao gồm hỗn hợp khí và lỏng, có áp suất cao hơn loại gas R22, tuy nhiên lại có độ bay hơi cao hơn, và khi môi trường ở thầm thấp sẽ gây thiếu oxi chính vì vậy mà phòng của bạn phải được thoáng khí nếu không sẽ rất nguy hiểm khi có hiện tương rò rỉ khí gas. Các loại máy sử dụng gas R410A sẽ có hiệu suất hoạt động cao hơn. Giá thành của loại dùng gas R410A cũng cao hơn loại dùng gas R22. Một số hãng máy lạnh khi bán hàng vào thị trường các nước phát triển như EU, Nhật, Mỹ,… đều chuyến sang sản xuất các loại máy lạnh dùng gas R410A. Tuy nhiên, giá thành của máy lạnh sử dụng gas R410A cũng cao hơn loại sử dụng gas R22.

Bảng so sánh các đặc tính hóa học của gas R22 và gas thay thế R410A

Chỉ tiêu	Gas (HCFC)	Gas thay thế (HFC)	Gas thay thế (HFC)
Tên	R22	R407C	R410A
Thành phần hóa	HCFC22	HFC32/HFC125/HFC134a	HFC32/HFC125
Thành phần ( % )	100	23/25/52	50/50
Kiểu ga	Gas đơn	Hỗn hợp gas không azeotropic	Hỗn hợp gas cận Azeotropic
Clo	Có chứa	Không chứa	Không chứa
Mức độ an toàn	A1	A1/A1	A1/A1
Trọng lượng phân tử	86,5	86,2	72,6
Nhiệt độ sôi [°C]	-40,8	-43,6	-51,4
Áp suất bay hơi (ở 250C)  [thang đo Mpa]	0,94	0,9177	1,557
Mật độ hơi bão hòa (ở 250C) [kg/cm2]	44,4	42,5	64,0
Sức phá hủy tầng ô zôn  (ODP)*1	0,055	0	0
Khả năng gây ấm lên toàn cầu  (GWP) *2	1700	1530	1730
Phương thức nạp ga	Nạp ga	Gas được lấy ra từ thể lỏng ở bình ga	Gas được lấy ra từ thể lỏng ở bình ga
Nạp bổ sung vì rò rỉ ga	Có thể	Tạm thời có thể	Có thể

*1 Căn cứ vào CFC11 *2 Căn cứ vào CO2

Khác nhau về Sự thay đổi thành phần và một số lưu ý khi làm việc với ga

Có thể nạp gas bổ sung nếu gas bị rò rỉ. Vì gas R410A là hỗn hợp gas cận azeotropic được tạo thành bởi HFC32 và HFC125, nó có thể thao tác gần giống như gas đơn R22. Tuy nhiên, khi nạp ga, nếu lấy gas ra từ thể lỏng thì thành phần bên trong xi lanh gas sẽ thay đổi không đáng kể. Bởi vậy, cần phải lấy gas ra từ thể lỏng ở trong bình.

Sự tương quan giữa thành phần và lượng gas lấy ra trong bình gas khi lấy ra ở thể lỏng:

Khi lấy gas ra khỏi bình ở thể hơi thì thành phần của gas trong bình thay đổi mạnh hơn khi lấy gas ra khỏi bình ở thể lỏng. Vì vậy hãy lấy gas ra khỏi bình ở thể lỏng.
Vì bình gas dùng cho gas R410A được trang bị một ống dẫn bên trong, cho nên gas có thể được lấy ra khỏi bình ở thể lỏng mà không cần khải dốc ngược bình gas lên.

Sự khác nhau về ống gas sử dụng gas R22 và gas R410A

Gas mới R410A được chọn để dùng cho điều hòa chạy biến tần. Mặc dù các ống làm việc của gas R410A cũng giống như của R22, một số dụng cụ cần thiết không thể dùng lẫn giữa hai loại ga. Hơn nữa, áp suất làm việc của gas R410A cao gấp 1,6 lần so với R22, vì vậy các cỡ của các phần loe của đầu nối và các ê cu loe cũng khác nhau.

Đòi hỏi về độ dày thành ống khi sử dụng gas R410A

Đường kính ngoài của ống cũng giống như ống dùng cho gas R22, tuy nhiên, áp suất làm việc của R410A cao hơn. Vì vậy, phải kiểm tra độ dày của thành ống trước khi sử dụng. (Không thể sử dụng loại ống mà độ dày thành ống mỏng [Φ6,35 - dày 0,7.]

Đường kính ống và độ dày của thành:

Đường kính danh nghĩa	Đường kính ngoài [mm]	Độ dày thành ống tối thiểu [mm]
¼”	6,35	0,8
3/8”	9,52	0,8
½”	12,7	0,8
5/8”	15,88	1

Khác nhau về đường kính của ê cu loe và phần loe của ống

Vì thành phần phân tử của ga HFC nhỏ hơn R22 và áp suất của R410A cao hơn các loại ga khác, nên ga R410A dễ bị rò rỉ hơn.
Vì thế, tiêu chuẩn về kích thước của phần loe của ống đồng dùng cho ga R410A cũng khác so với các loại ga khác để tăng sự kín hơi và tăng độ bền. Tiêu chuẩn đường kính của phần bên kia của ê cu loe dùng cho R410A cũng thay đổi tương ứng như sau để tăng độ bền.
Khi loe ống đồng, đặt phần cần loe của ống đồng thò ra khỏi mặt dưỡng đúng như bảng sau.

Khi đường kính danh nghĩa là ½” hoặc 5/8”, đường kính của phía kia (kích thước “B”) cũng khác giữa R22 và R410A và cần dùng cân lực xiết với ga R410A.

Đường kính danh nghĩa	Đường kính ngoài	Kích thước “A”	Kích thước “A”	Kích thước “B”	Kích thước “B”
		R22	R410A	R22	R410A
¼”	6,35	9,0	9,1	17	17
3/8”	9,52	13	13,2	22	22
½”	12,7	16,2	16,6	24	26
5/8”	15,88	19,4	19,7	27	29
¾”	19,05	23,3	-	36	-

Ưu nhược điểm của từng loại gas

Loại Gas	Ưu điểm	Nhược điểm
R410A	Điểm khác biệt của Gas R410A so với Gas R22 là áp suất ngưng tụ của nó cao gấp 1.6 lần so với Gas R22. Do đó các dịch vụ kỹ thuật và các dụng cụ dịch vụ của nó cũng khác hẳn các loại máy dùng Gas R22. Năng suất lạnh riêng thể tích của nó cao hơn loại Gas R22 gấp 1.6 lần. Điều này có nghĩa là kích thước máy nén của tất cả các máy lạnh dùng Gas R401A nhỏ hơn máy nén của máy lạnh dùng Gas R22 rất nhiều. Nếu so với loại dùng gas R22 thì máy lạnh dùng gas R410A cho độ lạnh sâu hơn, tiết kiệm điện hơn nếu được lắp đặt đúng kĩ thuật và sử dụng vật tư ống đồng đúng tiêu chuẩn khi thi công. Loại khí gas R410 góp phần bảo vệ môi trường vì không gây thủng tần ozon.	Máy lạnh sử dụng môi chất Gas R410A rất khó lắp đặt và bảo trì. Không có khả năng chịu được tạp chất . Nếu trong trường hợp máy lạnh bị thiếu Gas nhiều thì không thể bơm nhồi thêm gas mới như máy lạnh sử dụng Gas R22 được mà phải xả hết Gas trong máy, dùng máy hút chân không lại toàn bộ rồi mới bơm Gas mới vào. Gas R410A là môi chất không đồng sôi nên phải nạp lỏng và nếu máy lạnh nào dùng gas R410A mà có rò rỉ Gas làm máy thiếu lạnh thì phải xả bỏ toàn bộ gas lạnh trong hệ thống máy để nạp lại hoàn toàn. Vì khi rò rỉ thành phần dễ bay hơi thể khí bị tổn thất nhiều hơn thể lỏng và tỉ lệ đã bị thay đổi cho nên loại Gas còn tồn lại trong máy không phải là loại gas R410A nữa. Chi phí nạp gas và bơm gas thường rất cao và khi bơm gas cần sử dụng nhiều loại thiết bị chuyên dụng.
R22	Vì dòng Gas R22 có khả năng chịu được tạp chất có không khí lẫn vào nên việc lắp đặt dễ dàng, không yêu cầu khắc khe như lắp dòng máy lạnh sử dụng Gas R410A là phải có máy hút chân không hoặc kĩ thuật viên lắp máy có tay nghề kinh nghiệm cao trong việc đuổi sạch không khí ra khỏi hệ thống ống dẫn Gas và máy nén. Gas R22 có áp suất ngưng tụ tương đối cao. Áp suất bay hơi của nó lớn hơn áp suất của khí quyển. Đối với máy lạnh dùng Gas R22 thì nguy cơ tắc ẩm kết tủa thường ít xảy ra. Tính an toàn đối với loại Gas R22 cũng cao vì nó không cháy và cũng không nổ, cũng không độc hại với cơ thể sống. Chi phí rẻ : Việc sử dụng Gas 22 nên chi phí sạc gas bổ sung định kì và sửa chữa cũng rẻ hơn so với các dòng máy lạnh sử dụng Gas R410A. Máy lạnh sử dụng Gas 22 có áp suất thấp hơn máy lạnh sử dụng Gas R410A nên cũng an toàn hơn khi sử dụng, lắp đặt.	Độ nhớt của nó lớn và tính lưu động của nó kém nên các đường ống, cửa van đều phải lớn hơn. Nhiệt độ -20°C đến -40°C môi chất không hòa tan dầu. Dầu có nguy cơ bám lại trên bề mặt dàn bay hơi làm cho máy nén thiếu dầu nên người ta tránh không cho máy lạnh dùng gas R22 làm việc ở nhiệt độ này. Tuy rằng không độc hại đối với cơ thể sống nhưng khi nồng độ lên quá cao có thể bị ngạt thở do thiếu dưỡng khí . Hiện nay Gas R22 dùng nhiều trong ngành điện lạnh. Gas R22 có mức độ gây thủng tầng Ozon và gây hiệu ứng lồng kính làm nóng địa cầu. Do đó, theo lộ trình phát triển thì loại gas này được sử dụng đến năm 2040 mà thôi.

Lưu ý khi lắp đặt máy điều hòa dùng gas R410A

Máy điều hòa dùng gas R410A, phần lớn các thao tác đều giống như khi lắp đặt máy dùng gas R22. Tuy nhiên, công việc lắp đặt máy yêu cầu thợ lắp máy phải có chuyên môn và phải có những thiết bị chuyên dụng riêng như bơm hút chân không, đồng hồ áp suất, van nạp. Đây chính là lý do khiến cho công lắp máy điều hòa sử dụng gas R410A cao hơn so với công lắp máy điều hòa sử dụng gas R22 thông thường. Đặc biệt khi lắp máy cần lưu ý các điểm sau:

• Phải đảm bảo việc ráp kín hệ thống đường ống
• Phải dùng bơm hút chân không để hút, tối thiểu 15 phút (Tuyệt đối không xử lý kiểu đuối khí như máy dùng ga R22).
• Sau khi hút chân không phải chờ 10 phút để kiểm tra độ kín tuyệt đối
• Do ga có áp suất cao nên phải dùng loại ống có độ dày 0,8mm
• Hạn chế việc hàn nối ống, nếu bắt buộc phải hàn thì phải thổi khí Nitơ làm sạch ống khi hàn.
• Nếu phải nạp ga, cần để ý đến một số khác biệt kếtcấu của ga ở thể khí và lỏng, luôn nạp ga bắt đầu từ thể lỏng.
• Dùng đồng hồ áp suất riêng cho loại ga R410a.

Trên đây là một số điểm khác biệt giữa 2 loại gas R22 và R410A. Riêng loại gas R32 là loại mới và chưa phổ biến nên mình sẽ cùng tìm hiểu trong bài sau. Bài viết được tổng hợp từ Internet.